Hoe ze aan die naam komen? Wel, Franse reizigers in de negentiende eeuw moesten toen ze de welvende toppen van deze bergen zagen (van de westelijke kant dan) denken aan borsten.
Fransen moeten daar schijnbaar vaak aan denken, of misschien doet een lange tijd in de wildernis dat. Wat voor borsten ze in gedachten hadden, is een raadsel. Ze zetten het in elk geval in de boeken als Trois Teton. Laat het dan maar aan de Amerikanen over om alles groot te maken, en daar is de naam: Grand Tetons.
Commerciële exploitatie
De kans dat u van Grand Tetons National Park hebt gehoord is kleiner dan dat u bekend bent met Jackson Hole. De kiem voor de ontwikkeling van Jackson Hole en omringende gebieden werd al in 1929 gelegd, toen uit het Teton National Forest een National Park werd gesneden. De grenzen van het park werden dicht bij de bergen gelegd, waardoor Jackson Lake, Snake River en Jackson Hole open lagen voor commerciële exploitatie. Jackson Hole heeft daarvan geprofiteerd. Het is nu de favoriete verzamelplaats van de economische jet set.
Het had anders kunnen lopen. John D. Rockefeller had in de jaren dertig geleidelijk aan (via stromannen) 15.000 hectare rondom het park gekocht, met de bedoeling het aan de overheid te schenken. Toen hij voorstelde het park uit te breiden, kwamen ranchers en politici in opstand en ze verhinderden Rockefellers goede daad. In 1943 kwam het via de Jackson Hole National Monument toch in een beschermde vorm terecht toen president Roosevelt het park uitbreidde met bijna 80.000 hectare.
Sneeuwbedekte pieken
Veel meer dan het naastgelegen Yellowstone domineert Grand Teton National Park het landschap met zijn ruwe, sneeuwbedekte pieken die plotseling oprijzen aan de westkant van het park. Ze bepalen spectaculair het zicht van grote afstand, zeker voor wie uit het oosten komt, uit Casper. De Grand Teton is met 4600 meter de hoogste piek in deze bergrug die veel jonger is dan de Rocky Mountains en daarvoor ook veel scherper en rafeliger.
Aan de oostkant van Grand Tetons ligt Jackson Hole, een vlakke vallei begroeid met zilvergroene sagebrush-struiken die een soort aanloop vormen tot de bergen. Daar liggen ook de meren, zeven sprankelende stukken water omringd door dikke bossen van coniferen. En de Snake River: hoge Amerikaanse populieren en spruce bomen staan langs de rivier die de vallei in twee helften deelt. In het park leven allerlei soorten grote en kleine zoogdieren, een paar reptielen en amfibische dieren, vogels en vissen.
De mens is van later datum. Indianen kwamen hier altijd al in de zomer om te jagen en landbouw te bedrijven, terwijl vanaf de vroege negentiende eeuw de beverjagers waren te vinden. Sinds het einde van de negentiende eeuw vestigden zich talloze kleine boeren in de vallei, het vruchtbare stroomgebied van de rivier.
Mensen zijn vandaag de dag Grand Tetons grootste probleem. Meer dan drie miljoen bezoekers maken het park een van de populairste van het hele systeem. Steeds meer mensen wonen hier ook. Jackson Hole, twintig jaar geleden een slaperig stadje dat in het toeristenseizoen wat drukker werd maar verder weinig beleefde, is nu een flinke stad geworden met suburbs vol tamelijk prijzige huizen. Het was een teken van de tijd dat president Bush en zijn minster van Buitenlandse Zaken, James Baker, hier geregeld de vakanties doorbrachten.
Franse borsten
Het oorspronkelijke park, zoals het in 1929 door het Congres werd opgezet, was bedoeld ter bescherming van de Teton Range en zes van de piedmont meren. Wat de plek speciaal genoeg maakte om deze status te geven was de unieke natuur en het dier- en planteleven die bescherming vereisten.
Grand Teton en de Rockefeller Parkway liggen naast Yellowstone National Park. Samen vormen ze het hart van het Greater Yellowstone Ecosysteem. Dat maakte de bescherming van de Grand Tetons nog dwingender, omdat het een van de grootste, nog vrijwel onaangetaste ecosystemen is in de temperate deel van de wereld.
De Tetons danken hun ontstaan aan de geweldige beweging van de aarde langs een breuklijn, nu precies waar de bergen de vallei ontmoeten. Vanaf vijf tot negen miljoen jaar geleden vonden elke paar duizend jaar enorme aardbevingen langs de breuklijn plaats. Daarbij werd het bergblok aan de westzijde van de breuklijn opgetild en zakte het valleiblok aan de oostkant.
Het resultaat van miljoenen jaren beweging is dat de bergen nu meer dan 1500 meter boven Jackson Hole uitstijgen, waarbij de hele zaak wel tien kilometer verschoven is langs de breuklijn. De verdere bewerking van de Tetons nam het ijs op zich. Nog maar 15.000 jaar geleden slepen kleine gletsjers en rivieren van ijs valleien U-vormige dalen in de bergwanden. Gletsjers die vanuit de canyons de valleivloer bereikten, vormden basins waar nu de meren liggen. Morenenrichels rondom de meren laten zien waar het ijs gestroomd heeft.
Wat nu Yellowstone Park is, lag in die tijd helemaal onder een ijsdek, een gigantische gletsjertong. Dat ijs bewoog zuidwaarts en sleep het lager gedeelte uit waar nu Jackson Lake ligt. Stenen en rotsen werden opgeduwd tot aan Snake River Overlook. Op die heuvelachtige morenes staan nu bossen met lodgepole pine en andere coniferen. In die bossen leven herten en zwarte beren, als de dag wat koeler is kunt u ze zien grazen in de weiden. Na de ijstijd brak het water door de morenes heen en spoelde veel topgrond mee, zodat het zuidelijk deel van Jackson Hole nu een erg slechte, droge en rotsachtige bodem kent. Alleen sagebrush, sommige soorten gras en wilde bloemen overleven in dit soort woestijnachtige omstandigheden.
Ook de dieren zijn hier tamelijk gehard: vooral bizons die het gras eten tussen de sagebrush, terwijl pronghorns de sagebrush zelf verorberen. De knoppen van de sagebrush zijn voor de sage grouse, grote kip-achtige vogels. Aan de westkant, de kant van Idaho, zien de Tetons er iets anders uit. De pieken hebben dezelfde ruwe, rafelige aanblik, maar de hellingen zijn minder steil, langer en de afscheidingen zijn minder scherp. Van die kant uit gezien is het mogelijk je voor te stellen wat aan de oostkant iets moeilijker kan, namelijk dat Franse jagers deze bergketen in de boeken zetten als Les Trois Tetons, de drie borsten.
Twee wegen
De John D. Rockefeller Memorial Parkway is eigenlijk een strip land tussen Yellow Stone en Grand Teton. Formeel is het onderdeel van het national forest maar dit gedeelte wordt beheerd door de National Park Service. Door het park lopen in feite twee belangrijke wegen. Route 89 voert van Jackson naar Moran en gaat daar verder, samen met route 287 die uit oostelijke richting komt, naar Yellowstone. Deze weg wordt veelal gebruikt door mensen die op weg zijn naar Yellowstone en voert door de vlakte met prachtige uitzichten op de bergketen. Maar wie heeft er haast bij dat soort uitzicht? Waarom niet een stuk het park in wandelen?
De alternatieve autoroute is de Teton Park Road, die begint bij Moose Junction, bij het visitor center. Vandaar gaat de weg noordwaarts langs de voet van de bergen, langs Jenny Lake en een deel van Jackson Lake. Uiteindelijk komt hij ook weer uit op route 89 naar Yellowstone. Voor de meeste mensen, niet wandelaars en klimmers tenminste, is Jenny Lake het hart van het park. De meestal wandelroutes lopen door een aantal belangrijke valleien, meestal canyons genoemd omdat ze zo steil om je heen oprijzen.
De populairste is Cascade Canyon, die via de wandelroute rondom Jenny Lake is te bereiken of met het bootje dat het meer oversteekt. Cascade Canyon is een hangende vallei, en begint dus behoorlijk steil gedurende de eerste kilometer of zo. dan komt de wandelaar bij Hidden Falls, waar het water uit de hangende U-vorm klettert. Bij Inspiration Point volgt een mooi uitzicht over het meer naar de Gros Ventre Range aan de oostelijke horizon. Na ongeveer drie uur wandelen bereikt de doorzetter het punt waarop hij de achterkant van de keten kan zien en daar splits het pad. Wie vandaar zuidwaarts gaat over het Alaska Basin en dan terug naar Jackson Hole via Death Canyon, heeft de mooist mogelijke trip gemaakt, maar moet daar wel twee à drie dagen voor uittrekken.
Jenny Lake is de populairste bestemming maar alle andere meren hebben meer afzondering en even spectaculaire vergezichten te beiden.
Leigh Lake, ten noorden van Jenny Lake, is het meer om met een kano naar toe te gaan. Mount Moran rijst er letterlijk vanaf de waterrand steil omhoog. Midden in Jackson Hole ligt Signal Mountain, waarvan de top gemakkelijk is te bereiken, met als beloning een schitterend uitzicht over de hele keten, vallei en meren. De westkant van de Tetons is het terrein voor serieuze wandelaars. Back country ervaring, zoals in het volgen en terugvinden van sporen van elanden en herten zijn hier noodzakelijk. Het terrein is wild en onbezoedeld.
Te veel bezoekers
Grand Teton National Park is niet zo vreselijk groot, 1400 vierkante kilometer. Maar door zijn compactheid heeft het meer te bieden dan veel grotere parken. Klimmers hebben groot respect voor de Tetons. Ze vergelijken de bergketen vaak met de Alpen qua moeilijkheidsgraad, dat is misschien ook de reden dat de twee hoogste toppen pas in 1930 werden beklommen. De eerste blanke hier was waarschijnlijk John Colter, lid van de Lewis en Clark expeditie die deze regio in 1807 onderzocht.
De Snake River stoomt vanuit Jackson Lake door de morenes naar het zuideinde van Jackson Hole, en doet dat al duizenden jaren. Vroeger stroomde er meer water door, dat bewijzen de rivierterassen die parellel lopen aan de huidige bedding. Langs de Snake River staan Amerikaanse populieren (cottonwoods) en blauwe spruces waar soms bald eagles hun nest maken. In de zijriviertjes zijn bevers te vinden die soms dank zij hun nijvere arbeid een meertje creëren waar Canadese eenden en ganzen hun nesten bouwen. Verder lopen er elanden rond die, net als bevers, eten van de wilgen die in dit halfnatte landschap groeien.
In het algemeen zijn de dieren in Grand Teton National Park daar te vinden waar de geologische processen de plantengroei hebben bevorderd die goed voor hen is. Herbivoren leven daar waar ze eten kunnen vinden. Carnivoren, zoals beren, coyotes en wezels volgen de planteneters naar hun voedergebieden.
Tijdens de lente en de zomer bloeien overal in het park de wilde bloemen. Hun ontwikkeling volgt het smelten van de sneeuw: in de late lente kun je de bloemendekens de berg op zien klimmen. In juni is de zuidelijke helft van de vallei aan de beurt. je ziet er bosjes gele arrowleaf balsamroot, een daisy-achtige bloem met pijlvorminge bladeren, die de vlakten met sagebrush in kleur onderdompelt. Spikes van blauw-paarse lupines, een lid van de pea familie, vloeien langs de stromen. Later in de zomer bloeien andere varianten van de lupines in de open coniferen bossen.
De weiden langsHighway 89 ten noorden van Colter Bay en die vlak bij Two Ocean Lake staan volledig in bloei in juli. Hier vindt u gele bergzonnelboemen, roze berghollyhock, paarse lupines, roze geraniums en paars upland larkspur. Wie de moeite neemt om tussen de smeltende sneeuw door de bergen op te wandelen krijgt dan de alpine weiden te zien met een exquise mengeling van kleuren als gele columbine, bluebells, rode paintbrush, roze daisies en lavenderkleurige asters. Langs de bergriviertjes staan diep paarse monkshood en ow parsnip, met zijn grote, platte witte bloemenrozetten.
De canyons met de mooiste wilde bloemen zijn Open, Cascade en Paintbrush.
Nog hoger is het groeiseizoen vanwege de koude erg kort. Hier staat de blauwe alpine vergeetmenietje, de officiele bloem van Grand Teton national Park en de roze moss campion. Net als in Yellowstone bieden de stukken park waar de afgelopen jaren grote bosbranden hebben gewoed de mooiste bloementapijten, omdat zoveel zon de gronden bereikt die rijk zijn aan nitrogen as. Bij het Taggart Lake, vijf kilometer ten noorden van Moose, waar in 1985 een grote brand woedde, vindt u bijvoorbeeld blauwe fireweed en gelede heartleaf arnica. De Taggart Trail biedt een uitstekend inzicht in de gevolgen van bosbranden, nog jaren later. Vanaf begin juni tot september zijn er wandelingen onder leiding van rangers of gidsen, die het vinden van deze bloemen vergemakkelijken.
Jackson heeft geen laagseizoen meer. Ook de winter is de plaats gevuld met toeristen die komen skiën, en iedere winter komen duizenden mensen over de vijfhonderd kilometer lange Continental Divide Snowmobile Trail die loopt van Lander, Wyoming, naar Yellowstone National Park. De Jackson Hole SKi Resort in Teton Village, is de grooste ski-attractie in de wijde omtrek. 's Winters nemen 2300 skiërs per dag de trip omhoog naar de Rendezvous Mountain om de 1500 meter lange afdaling te maken. Steeds meer mensen proberen de drukte te ontsnappen door van de pistes af te gaan, maar dit is gevaarlijk terrein. Skiërs en snow mobile berijders zijn verantwoordelijk voor lawines die ieder jaar levens kosten. Op de website van National Park Service vind je meer over het skiën en andere praktische informatie.
750.080
